senler benler

Türkçenin eklemeli bir dil yapısına sahip olduğunu her zaman söyleriz ama nedense çeviri yaparken bu yapı hep dikkatimizden kaçar. İngilizcede özneler, yüklemler, her şey ayrı ayrı kelimelerle ifade edilirken, Türkçede bu kelimeler doğrudan birebir karşılığı olsa bilse aslında genellilkle başka kelimelere ek olarak ifade edilirler.

Çok sık yapılan bir hata "Sen iyi misin?" cümlesidir. Zaten yüklem içinde gizli olan "sen" öznesini çoğu durumda yazmaya gerek yoktur, ama "Are you alright," derken oradaki "you" kelimesini gören çoğu çevirmen hatalı bir refleksle bunu da Türkçeleştirmektedir.

"Sen iyi misin?" cümlesi yanlış mıdır? Salt dilbilgisi olarak bakacaksak değildir elbet. Basit, düzgün, hatasız bir cümle. Ama verdiği, ya da vermesini istediğimiz anlam açısından ele alırsak, o zaman da doğru mudur?

Birine ne zaman sadece "İyi misin?" değil de "Sen iyi misin?" dersiniz? "Sen" kelimesini özellikle vurgulamak istediğiniz zaman. Aklıma böyle bir vurguyu gerektirecek iki durum geliyor.

Karşımızda birden çok kişi olabilir, her birinin hatrını soruyor olabiliriz. Bu durumda soruyu yönelttiğimiz kişinin diğerlerinden ayrılmasını sağlamak için "Sen iyi misin?" diye sorabiliriz. Örneğin şu ünlü bayram ziyaretlerinde bütün aile bir araya geldiğinde herkesin hatrını sormaya karar veren yaşlı teyze sıradan başlayıp "Osman, nasılsın, iyi misin evladım?" deyip o günün anlam ve önemi içerisinde verilen cevabı pek de dinlemeden "Kerem sen iyi misin yavrum?" diye bir cümleye geçiş yapabilir.

Bir başka durum da, soruyu yönelttiğimiz kişinin aslında iyi olmadığından şüphelendiğimiz durumdur. Örneğin aynı ortamda bulunduğunuz bir arkadaşınız birden bire tuhaf davranmaya başlarsa "Sen iyi misin?" diye sorarak aslında iyi olmadığını düşündüğümüzü vurgulamaya çalışıyor olabiliriz.

Ama normal bir konuşma içinde geçerken her kaşımıza çıkan "Are you alright," cümlesini "Sen iyi misin?" diye çevirirsek sadece yanlış yapmış oluruz.

Yorumlar