alt yazıda üç nokta koyma yerleri

Üç nokta, örneğin virgül ve kesme işaretine kıyasla daha basit kurallara sahip olsa da, en az onlar kadar hoyratça kullanılan bir noktalama işaretidir.

Üç noktanın, düz yazıdaki kullanım alanı dışında,  alt yazıda bir işlevi daha var:  Cümlenin bitmediğini ve devam edeceğini gösterir.

Üç noktayı hiç kullanmayan, eksik kullanan ya da gereksiz yere fazladan kullanan pek çok örnek gördüm. Bunları sizinle de paylaşmak isterim.

Üç nokta ne işe yarar

Önce, üç noktanın alt yazı içinde ne işe yaradığını kısaca özet geçeyim.

Çevirdiğiniz cümle alt yazıya tek seferde sığmayacak kadar uzunsa, cümleyi bölersiniz. Seyirciyi, cümlenin bitmediği ve kendisini lafın devamı için hazırlaması gerektiği konusunda uyarmak için de, son kelimenin sonuna üç nokta eklersiniz. Seyirci de "Ha, cümle daha bitmemiş. Dur bakalım, o zaman, bir anlam çıkarmak için bitmesini bekleyeyim." der.

Cümleyi nereden böldüğünüz apayrı ve upuzun başka bir yazının konusu olduğu için, o kısmı geçiyorum.

Hiç Konmayan Üç Noktalar

Bazı arkadaşların, üç nokta kuralını tamamen iptal etmek gibi bir yaklaşım sergilediğini görüyorum. Cümle bitmiş mi, bitmemiş mi, devamı var mı, yok mu, belli değil.

İngilizce alt yazı takip eden arkadaşlar, bunun İngilizce alt yazılar için neredeyse standart bir uygulama olduğunu fark etmiş olabilir. Ancak, sevgili arkadaşlar, biz Türkçe alt yazı atıyoruz. Amerikalı yapımcıların kendilerine göre sebeplerle uygulamadığı kurallar bizi ilgilendirmiyor. Cümleniz bitmemişse, bir sonraki alt yazıda devam edecekse üç noktayı koyarsınız. 

Bir istisna olarak, kendi içeriklerine alt yazı hazırlatan bazı şirketlerin, üç nokta kuralını kasten kaldırdığı, çevirmen ve alt yazı operatörlerine üç noktayı istemediklerini belirttiği oluyor. Böyle istisnai bir durumda, doğrusunun ne olduğunu anlatmaya çalışmak ya da çalışmamak, nasıl olsa dinlemeyeceklerine göre adamların istediğini fazla uzatmadan yapıp yapmamak size kalmış. 

Eksik Konan Üç Noktalar

Bazı arkadaşların üç noktayı ilk alt yazının sonuna koyup devam eden alt yazının başına koymadığı oluyor. Özellikle, üç noktanın kapladığı alandan tasarruf etmek için sıkça başvurulan bir yaklaşım bu. Böyle yapan arkadaşların kaygılarını anlıyorum ama yine de yanlış yapıyorlar. 

Rast geldiğimi hatırlamıyorum ama belki bunun tam tersini yapıp, ilk alt yazıya üç nokta koymadığı halde devam eden alt yazıya koyan arkadaşlar da vardır. O da yanlış.

Bunun yanlış olduğunu, sırf kurallara uymuş olmak için söylemiyorum. Üç noktayı hem birinci alt yazının sonunda, hem de devamı olan alt yazının başında koymanın geçerli bir sebebi var: O da, devam niteliğindeki diyaloğun her zaman ilkinin tam arkasından geleceğinin garantisinin olmaması.

Adam tam topa vuracakken...

Ekmek aldın mı?

...bütün ülkede elektrikler kesildi. 

Yukarıdaki farazi diyaloğa bakalım. Gördüğünüz üzere, ilk konuşan adamın yarım kalan cümlesi bir sonraki alt yazıda devam etmiyor. Araya laf giriyor. Bu örnekten yola çıkarak çeşitli varyasyonlar yapılabilir; ama ana fikir bu. Neyin devamının nerede olduğunun anlaşılır olması için hem ilk alt yazının sonuna, hem de onun devamı olan alt yazının başına üç nokta konur.

Gereksiz Konan Üç Noktalar

Cümle nizami olarak bittiği için nokta koyarak bitirmesi gerektiği halde üç nokta koyarak devam  eden arkadaşlara sık sık rastlıyorum.

Böyle bir yanılgıya düşmelerinin çeşitli sebepleri olabilir. Benim gördüğüm en yaygın sebep, "ve" bağlacının yanlış olarak çevrilmesidir. Ancak sebep ne olursa, cümle bitmişse bitmiştir. Nokta koyun ve sonlandırın. 

Üç noktanın yanlış kullanımına dair daha önceden yazdığım bir yazıyı buradan okuyabilirsiniz. 

Aynı konuda yazdığım başka bir yazıya buradan erişebilirsiniz.

Bir de böyle bir şey var.