Sadece alt yazı veya genel olarak çeviri için değil, her türlü yazılı metin için geçerli olan en temel kural, yazdığımız şeyin anlaşılır olmasıdır.
Herkesin çoktan iliklerine kadar işlemiş olması gereken bu kadar temel bir kavramdan bahsetme ihtiyacı duymamın sebebi, çoğu kişinin yazdığı metnin anlaşılır olmadığının ayırdında olmamasıdır.
Yazdıklarımızı, o anki iç sesimizle, o anda anlatmak istediğimiz konunun bağlamı içinde okuruz. Oysa, sizin kafanızın içindekileri bilmeyen okuyucu, sizin yazdıklarınızda başka anlamlar görebilir.
Yukarıda bahsettiğim gibi, sadece alt yazıyla veya çeviriyle alakalı bir durum olmadığı için bambaşka bir konudan örnek vereyim:
Geçenlerde bir internet sitesinden yaptığım bir alışverişin ardından yaşadığım küçük bir sorun sebebiyle sitenin müşteri temsilcilerinden biriyle yazılı görüşme yaptım. Sorunumla ilgili olarak:
-Sistemde bir arıza mevcuttur. En kısa zamanda giderilecektir, cevabını aldım.
Bunu yazan kişi için anlam çok açık ve net olabilir. Sistemde bir sorun olduğunu ve en kısa zamanda giderileceğini söylüyor.
Ama gerçekten öyle mi?
Ben "mevcuttur" ve "giderilecektir" kelimelerini kendi kafamda çok daha farklı bir şekilde tonluyor olabilirim. Bu yüzden de müşteri temsilcisinin bana söylediği şeyin fiili durum değil, o kişinin bir tahmini olduğunu zannedebilirim.
Örneğin otobüs beklediğinizi, otobüsün bir türlü gelemediğini düşünün. Biri size "Köprüde kaza olmuştur." dese, bunu o kişiden gelen kesin bilgi olarak mı kabul edersiniz yoksa o kişinin yürüttüğü bir tahmin olarak mı? Aslında her şey bunu diyen kişinin o andaki tonlamasına bağlı. Tahmin mi yürütüyor, fiili durumu mu anlatıyor (çoğu kez) anlarız.
Yüz yüze konuşurken insanların tonlamasından ve mimiklerinden ne demek istediğini anlayabiliriz ama aynı şey yazı için geçerli değil. Karşımızdaki kişinin ne demek istediğini kendi kafamızdaki iç sesimizle anlamaya çalışırız. Bu da yanlış sonuca ulaşmamıza sebep olabilir.
O yüzden, bir şey yazdığımızda, söylemek istediğimiz şeyi şüpheye bırakmayacak şekilde anlaşılır olduğumuzdan emin olmaya çalışmalıyız.
Yorumlar