Güzel bir film seyrediyorsunuz. Filmin en heyecanlı yerinde karakterlerden biri diğerine sesleniyor:
- Stay with me.
Altyazısı da altta çıkıyor:
- Benimle kal.
Cümleyi tek başına, filmin içinde geçtiği konseptten bağımsız olarak ele alırsak mükemmel bir çeviri olmuş. Anlamı aynen veriyor.
Peki ama karakter ne demek istiyor? Romantik bir filmse mesela, belki adam kadına (ya da kadın adama) gitmemesini, onu terk etmemesini söylüyor olabilir. Ya da belki bir macera filminde, baş kahraman yardımcı rollerden birindeki birinin başına bir şey gelmesine engel olmak için, ona yanından ayrılmamasını söylüyor olabilir. O zaman çeviri mantıklı olur, biz de karakterin ne demek istediğini net bir şekilde anlarız.
Diyelim ki, bu yine bir macera filmi olsun, karakterlerden biri de ağır yaralanmış yerde yatıyor olsun. Diğer karakter, örneğin baş kahraman, bütün kötü adamları def ettikten, hatta muhtemelen hepsini öldürdükten sonra arkadaşının yanına gidiyor. Adam ağır yaralı, bilincini kaybetmek üzere. Arkadaşı bağırıyor:
- Benimle kal.
Ne demek istedi ki bu şimdi? Ağır yaralı adam bir yere mi gidiyor? Aslında evet, bir yere gidiyor tabii: öteki tarafa. Diğeri de, ağır yaralı arkadaşının bilincini kaybetmemek için kendisini zorlamasını istiyor.
Durum değişti. Ekranın altında kocaman bir “Benimle kal.” yazısı hiç de açıklayıcı değil. Zaten İngilizce bilen seyirciler ne denmek istediğini anlayacaktır; hatta belki İngilizce bilmese de yeteri kadar altyazılı film seyretmiş seyirciler de anlayacaktır belki ne denmek istediğini. Yine de, orada öyle denmez.
“Ne denir peki”nin cevabı biraz zor olabilir. Türkçede böyle durumlar için kullanılan bir terim yok; en azından varsa da ben bilmiyorum (başıma böyle bir durum gelmediği ve gelmesini de hiç istemediğim için beni mazur görün). Önemli olan seyircinin, o sahnede ne denmek istediğini kolayca anlamasını sağlayacak, dile yabancı gelmeyen bir karşılık bulmak. O anda çevirmenin ruh haline, daha önceki çevirilerinden kalma alışkanlığa, ve daha bir çok şeye daha bağlı olarak değişebilir.
Herhalde en kolayı, doğrudan:
- Bilincini kaybetme, demek olabilir.
Yorumlar