"Never" çevirmenlerin gördüğü yerde otomatikman "asla" karşılığını koyduğu bie kelimedir. Doğru, kelime "hiçbir zaman" anlamına gelmekte, asla kelimesi de zaten bu anlamı vermektedir; ama her gördüğümüz "never" için hiç düşünmeden "asla" kelimesini koymak, zaten kendini ifade etme sıkıntısı içine düşen Türkçe'yi biraz daha güdükleştirecektir.
Çünkü, söz konusu kelimeyi geçtiği bağlam gereğince "asla" değil "sakın" diye çevirebileceğimiz pek çok durum vardır.
Bir durum hiç gerçekleşmediğini, ya da ileride hiç gerçekleşmeyeceğini söylemek istiyorsak, evet, asla kelimesi çok uygundur.
Birbirimizi hiçbir zaman sevmedik. Birbirimizi asla sevmedik.
O dağı hiçbir zaman aşamazsın. O dağı asla aşamazsın.
Bir olgunun geçmişe ya da geleceğe dönük olarak, ya da bazen her iki yöne doğru hiçbir zaman gerçekleşmeyeceğini bildirmek için asla kelimesini kullanmak uygun olacaktır; ama birisine bir işi gelecekte hiçbir zaman yapmamasını söyleyeceksek, o zaman tek seçeneğimiz "asla" kelimesi değildir. Tam da bu gibi durumlar için kullandığımız bir kelime var: sakın.
O arabaya asla binme. O arabaya sakın binme.
Asla pes etme. Sakın pes etme.
Yukarıdaki örneklerde sakın kelimesi yerine asla kelimesi konduğunda verilmek istenen anlamda bir değişiklik olmadığını görüyoruz. Bu durumda yaptığınız tercihin çok da önemli olmadığını düşünebilir, her gördüğünüz "never" için otımatikman "asla"yı yapıştırmaya devam edebilirsiniz. Ama en başta da söylediğim gibi, belli bir ifade tarzını tamemen yok sayıp, onun yerine daha geniş kapsamlı başka bir kelimeyi kullanmakta ısrarcı olursanız, dilin güdükleşmesine sebep olursunuz.
Çünkü, söz konusu kelimeyi geçtiği bağlam gereğince "asla" değil "sakın" diye çevirebileceğimiz pek çok durum vardır.
Bir durum hiç gerçekleşmediğini, ya da ileride hiç gerçekleşmeyeceğini söylemek istiyorsak, evet, asla kelimesi çok uygundur.
Birbirimizi hiçbir zaman sevmedik. Birbirimizi asla sevmedik.
O dağı hiçbir zaman aşamazsın. O dağı asla aşamazsın.
Bir olgunun geçmişe ya da geleceğe dönük olarak, ya da bazen her iki yöne doğru hiçbir zaman gerçekleşmeyeceğini bildirmek için asla kelimesini kullanmak uygun olacaktır; ama birisine bir işi gelecekte hiçbir zaman yapmamasını söyleyeceksek, o zaman tek seçeneğimiz "asla" kelimesi değildir. Tam da bu gibi durumlar için kullandığımız bir kelime var: sakın.
O arabaya asla binme. O arabaya sakın binme.
Asla pes etme. Sakın pes etme.
Yukarıdaki örneklerde sakın kelimesi yerine asla kelimesi konduğunda verilmek istenen anlamda bir değişiklik olmadığını görüyoruz. Bu durumda yaptığınız tercihin çok da önemli olmadığını düşünebilir, her gördüğünüz "never" için otımatikman "asla"yı yapıştırmaya devam edebilirsiniz. Ama en başta da söylediğim gibi, belli bir ifade tarzını tamemen yok sayıp, onun yerine daha geniş kapsamlı başka bir kelimeyi kullanmakta ısrarcı olursanız, dilin güdükleşmesine sebep olursunuz.
Yorumlar