- Why don't you go to bed?
- Why don't you drink some tea?
- Why don't you study?
Bunlar karşınıza başı sonu belli olmadan tek başına çıkmış cümlelerse düz mantıkla:
- Neden yatmıyorsun?
- Neden çay içmiyorsun?
- Neden çalışmıyorsun? diye çevirmeniz yanlış olmaz. Ama bu cümleler belli bir anlatım içinde yer alıyorsa hemen soru işaretini yapıştırmadan önce dikkat etmeniz gereken önemli bir nokta var:
Bunlar gerçekten soru cümlesi mi?
Yazar, ya da bu soruyu soran kişi her kimse, gerçekten de "Çünkü" diye başlayan bir cevap istiyor olabilir.
-Neden yatmıyorsun?
-Çünkü daha erken.
-Neden çay içmiyorsun?
-Çünkü çay sevmem.
Ama aslında soru sahibi sizin vereceğiniz cevapla ilgilenmiyor olabilir. Aslında sizden bi cevap bile beklemiyor olabilir. Soruyu soran kişinin asıl niyeti size söylediği şeyi yapmanızı istemek olabilir. Yani aslında kastettiği:
- Artık yatsana.
- Çay içsene.
- Ders çalışsana,
veya aynı anlamı verecek şekilde Türkçe'ye çevrilmiş bir önerme olabilir.
Hangisinin geçerli olduğuna doğru olarak karar vermek çevirmenin bu konudaki yeterliliğiyle doğrudan ilgili olsa da, sorunun geçtiği bağlam içinde devam eden olaylar size zaten hangisinin doğru olduğunu söyleyecektir. Sorunun muhattabı bir cevap vermeye çalışmak yerine söyleneni yapıyorsa asıl verilmek istenen anlamın ne olduğu açıkça belli demektir: soru sahibi bir önermede bulunuyordur.
Ancak, soruya muhattap olan kişi bir cevap vermeye kalkıyorsa bile, bu yine de sorunun bir önerme değil de soru olduğunu göstermez. Örneğin "Neden çay içmiyorsun," diye bir soru geldiğinde sorunun muhattabı çayı neden içmediğini açıklamaya çalışırken aslında bir açıklama yapmıyor da kendisine yapılması söylenen şeyi kabul etmediğini belirtmeye çalışıyorsa, örneğin "Çünkü çay sevmiyorum," diyorsa, İngilizce'deki bu soru cümlesi aslında yine de bir önerme olabilir. İşte böyle bir durumda da neyin ne olduğuna doğru şekilde karar vermek çevirmene düşer.
Yorumlar