Hazır önermelerden bahsetmeye başlamışken ilk bakışta önermeymiş gibi durmayan ama aslında hitap edilen kişiye bir işi yapmasının söylendiği başka bir cümle kalıbına daha bakalım.
Maybe you should go.
Maybe you should study.
Maybe you should just watch TV.
Bu cümleleri düz mantıkla şöyle çevirebiliriz:
Belki gitmelisin.
Belki ders çalışmalısın.
Belki sadece televizyon seyretmelisin.
İstenilen anlamı vermesi açısından yanlış bir çeviri yapmış olmazsınız, ama aynı insanların İngilizce konuşurken kullandığı bu kalıbı Türkçe konuşmuş olsalar nasıl kuracaklarını soracak olursanız, cevabı kesinlikle yukarıdaki gibi olmayacaktır. Çeviriyi biraz daha konuşma diline benzetmek, çeviri kokan havasını biraz olsun yumuşatmak için şöyle şeyler deneyebilrsiniz:
Belki de gitsen iyi olur.
Belki de ders çalışsan iyi olur.
Belki de televizyon seyretmelisin, vs.
Ama aslında bunlar da ilk çeviriden daha iyi olmadı.
İstisnalar elbette olacaktır, ama İngilizce konuşurken bu tarzda cümle kuran biri size aslında bir şeyi yapmanın daha iyi olacağını söylemiyor, nazik bir şekilde o işi yapmanız gerektiğini söylüyor, ya da daha doğrusu öneriyordur. Yukarıdaki çevirilerde de aslında bir önerme varmış gibi durduğundan ilk bakışta doğruymuş gibi gelebilir, ama Türkçe konuşma dilinde bu şekilde yerleşmiş bir kalıp yoktur. Böylece çevirileri sadece acemi çevirmenlerin çevirdiği filmlerde ve bu filmleri seyrederek büyürken kendi konuştuğu dile daha iyi hakim olabilmek gibi bir kaygıyı hiçbir zaman duymamış kişilerin ağızlarında duyabilirsiniz.
Çeviri yorum işidir, bu cümleler illa ki belirli bir şekilde çevrilecek diye bir dayatma elbette yapılamaz. Ayrıca söz konusu cümlelerin geçtiği yerlerde kişilerin birbirleriyle samimiyet dereceleri, öfke vb. duygularının durumları da göz önüne alınmalıdır. Ama madem ki birisi birisine bir işi yapmasını yarı resmi bir dille söylüyor, şu aşağıdaki gibi bir çeviri yukarıdakilere göre konuştuğumuz Türkçe'ye daha yakın olacaktır.
Sen artık gitsene.
Hadi artık ders çalış.
Git televizyon seyret biraz.
Maybe you should go.
Maybe you should study.
Maybe you should just watch TV.
Bu cümleleri düz mantıkla şöyle çevirebiliriz:
Belki gitmelisin.
Belki ders çalışmalısın.
Belki sadece televizyon seyretmelisin.
İstenilen anlamı vermesi açısından yanlış bir çeviri yapmış olmazsınız, ama aynı insanların İngilizce konuşurken kullandığı bu kalıbı Türkçe konuşmuş olsalar nasıl kuracaklarını soracak olursanız, cevabı kesinlikle yukarıdaki gibi olmayacaktır. Çeviriyi biraz daha konuşma diline benzetmek, çeviri kokan havasını biraz olsun yumuşatmak için şöyle şeyler deneyebilrsiniz:
Belki de gitsen iyi olur.
Belki de ders çalışsan iyi olur.
Belki de televizyon seyretmelisin, vs.
Ama aslında bunlar da ilk çeviriden daha iyi olmadı.
İstisnalar elbette olacaktır, ama İngilizce konuşurken bu tarzda cümle kuran biri size aslında bir şeyi yapmanın daha iyi olacağını söylemiyor, nazik bir şekilde o işi yapmanız gerektiğini söylüyor, ya da daha doğrusu öneriyordur. Yukarıdaki çevirilerde de aslında bir önerme varmış gibi durduğundan ilk bakışta doğruymuş gibi gelebilir, ama Türkçe konuşma dilinde bu şekilde yerleşmiş bir kalıp yoktur. Böylece çevirileri sadece acemi çevirmenlerin çevirdiği filmlerde ve bu filmleri seyrederek büyürken kendi konuştuğu dile daha iyi hakim olabilmek gibi bir kaygıyı hiçbir zaman duymamış kişilerin ağızlarında duyabilirsiniz.
Çeviri yorum işidir, bu cümleler illa ki belirli bir şekilde çevrilecek diye bir dayatma elbette yapılamaz. Ayrıca söz konusu cümlelerin geçtiği yerlerde kişilerin birbirleriyle samimiyet dereceleri, öfke vb. duygularının durumları da göz önüne alınmalıdır. Ama madem ki birisi birisine bir işi yapmasını yarı resmi bir dille söylüyor, şu aşağıdaki gibi bir çeviri yukarıdakilere göre konuştuğumuz Türkçe'ye daha yakın olacaktır.
Sen artık gitsene.
Hadi artık ders çalış.
Git televizyon seyret biraz.
Yorumlar