dramatik bu tip yanlışlara en sık konu olan kelimelerden biridir.
Şu cümleye ve çevirisine bakalım.
- There is a dramatic increase in his income.
- Gelirinde dramatik bir artış var.
Türkçe cümlede ne demek istemiş olabiliriz? Türk Dil Kurumu'nun sözlüğüne bakalım. Dramatik kelimesini arattığımız zaman şu sonuçla karşılaşıyoruz:
dramatik -ğisıfat Fransızca dramatique
1 . Sahne oyununa özgü olan: "Bu oyunun dramatik çatısını ben koyacaktım."- H. Taner.
2 . İçinde gerilim, çatışma vb. olaylar bulunan, insan ilişkileri ile gelişen (eser, olay).
3 . mecaz Coşku veren, duyguları kamçılayan.
4 . mecaz Acıklı
Kaynak metnin yazarı yukarıdaki anlamlardan hangisini vermek istemiş olabilir ki biz de çevirimizde dramatik kullandık? İlki olmadığı çok açık. Peki ya diğerleri? Gelir artışı içinde gerilim, çatışma vb. içeren bir eser ya da olay mıdır? Acıklı bir olay mıdır yoksa? Gelir artışı genellikle olumluluk atfedilen bir olgu olduğu için, kaynak metnin kendine has istisnai bir durumu yoksa yazarın böyle bir şey ifade etmeye çalıştığını düşünmemiz yersiz olur.
Öyleyse coşku veren, duyguları kamçılayan bir şey olabilir mi? Olabilir belki, ama yine de yerine oturmayan bir şeyler olduğunu hissetmiyor musunuz?
Eskiden olsa belki yerimizden kalkıp kütüphaneye gitmek, nasılsa İngilizceyi yalayıp yuttuğumuz için yıllardır dokunmadığımız toz kaplı sözlüğü alıp kelime aramak zul gelebilirdi. Ama internet çağında bilgiye ulaşmak artık çok basitleşmişken biraz zahmet edip arama yapmamamızın bahanesi olamaz.
Önce, artık içerik olarak iyice zenginleşen ve çok teknik olmadığı sürece ihtiyaçlarımıza kolayca cevap veren İngilizce-Türkçe sözlük sitelerinden birini deneyelim. Benim sıklıkla başvurduğum sitelerden biri olan www.seslisozluk.com dramatic kelimesinin karşılığını şu şekilde veriyor:
1. tiyatro türünü andıran hareketli, çarpıcı, çarpıcı/dramatik, çarpıcı olarak, dramatically bir oyunu andırır şekilde canlı olarak, et kileyici, canlı, tesirli; tiyatro ile ilgili.
2. çarpıcı/dramatik olarak.
3. dramatik olarak.
Burada aslında aradığımız karşılık var, ama biz yine de emin olmak için kaynak metnin yazarının aslında ne demek istemiş olabileceğini İngilizce bir sözlükten araştırmaya çalışalım. dictioanry.com işimizi görecek iyi bir başvuru kaynağı. Dramatic kelimesini aratınca karşımıza uzunca bir açıklama sayfası çıkıyor. Biraz aşağıya bakıp kelimenin sahne sanatlarıyla ilgisi olmayan diğer anlamlarını da bulduğumuzda yazarın aslında ne demek istediğini anlıyoruz.
Gelirinde çarpıcı bir artış var.
Çarpıcı kelimesini sevmeyenler için Türk Dil Kurumu'nun başka bir önerisi daha var.
Yorumlar